Anderhalf jaar internetredactie bij de krant (regionaal dagblad de Stentor), anderhalve maand bij NU.nl (uiteraard internet-only). Op het eerste gezicht zou dat geen grote overstap moeten zijn, want je werkt toch voor hetzelfde medium? Maar schijn bedriegt.
Uit mijn eigen ervaring zijn er een vijf flinke verschillen aan te wijzen, namelijk leeftijd, hiërarchie, tempo, focus en mentaliteit.
Leeftijd
Allereerst het meest opvallende verschil: leeftijd. Bij de regionale krant was ik met mijn 27 jaar veruit de jongste persoon op de redactie. Sinds april werk ik bij NU.nl en ben ik ergens in de middenmoot te vinden.
Is dat goed of slecht? Je kunt beredeneren dat je daarmee enorm veel ervaring mist, maar ik heb dat eerlijk gezegd nog niet gemerkt. Sterker nog, volgens mij is het voor een internetredactie een enorm voordeel. Je hebt een groep zogeheten digital natives bij elkaar die exact weten hoe het internet werkt.
Iedereen weet wat HTML is, snapt hoe je op Twitter informatie kunt verifiëren, begrijpt wat mensen op internet willen lezen. Leeftijd is hier dus geen platte statistiek, maar het generatieverschil is bepalend. Het onderscheid tussen iemand die wel of niet met internet is opgegroeid. Gelukkig kun je altijd bijleren, maar de voorsprong van de digital natives is nauwelijks in te halen.
Hiërarchie
Wat ik bij de krant ontzettend vervelend vond, is een discussie die door een oudere redacteur werd afgekapt omdat hij/zij hoger in de hiërarchie stond. ‘Ik werk al dertig jaar bij de krant, dus probeer mij maar niet uit te leggen hoe ik mijn werk moet doen’, heb ik meer dan eens gehoord. Uiteraard lang niet van alle krantencollega’s – de weegschaal arrogant/vriendelijk slaat gelukkig door naar de vriendelijke kant – maar bij NU.nl is het ondenkbaar dat zo’n opmerking wordt gemaakt.
Uiteraard omdat NU.nl geen dertig jaar bestaat, maar ook omdat de hiërarchie volledig op het internet is gebaseerd. De beste opmerking drijft in een discussie vanzelf naar boven, niet omdat een oudere redacteur met misplaatste arrogantie zijn zin kan en mag doordrukken. Meritocratie als redactiestructuur.
Tempo
Dat brengt mij naar het volgende verschil dat daaruit voortvloeit: tempo. Ik verwachtte een enorme hectiek op de NU.nl-redactie toen ik daar voor de eerste keer kwam. ‘Elke minuut een deadline’, dat soort toestanden. Ik kwam er snel achter dat er een heel ander mantra heerst, namelijk ‘rust is snelheid’. Iedereen weet wat er van elkaar kan worden verwacht, de structuur is duidelijk en alles wordt op het nieuws van nu ingezet.
Bij de regionale krant was het geen chaos, maar je moest wel schakelen tussen veel verschillende snelheden. De papieren krant en internet kennen beide een eigen ‘alles loopt op rolletjes’- en crisis-tempo. Als je zoveel ballen in de lucht moet houden, moet je compromissen sluiten. Dat gaat ten koste van de snelheid, de kwaliteit en de volledigheid van je berichten.
Focus
En daar zit nou net het vierde grote verschil, namelijk focus. Bij de krant moet je continu de keuze maken wat je wel of niet direct online zet. Bewaren of de eerste willen zijn? Krantenlezers minder waarde voor hun geld geven of het risico lopen dat een concurrent met het nieuws aan de haal gaat?
Niets is vervelender dan een verhaal achter moeten houden en het een halve dag later ergens anders terug te zien. Bij een internet-only-redactie heb je dat probleem niet. Het heet niet voor niets NU.nl.
Ik snap de keuze van kranten voor papier: een verdeling van 90-10 qua inkomsten papier-internet. Maar het gevolg daarvan is dat je internet maar half doet, omdat daar niet voldoende aandacht voor is. Dezelfde redacteur die namelijk geneigd is om zijn zin door te drukken, is niet geheel toevallig ook de persoon die cynisch tegenover internet staat. ‘We verdienen er toch niets mee, dus waarom zou ik daarvoor mijn best moeten doen?’
Met die discussie over geld kun je de volgende vraag stellen: Moet je een internetredactie beschouwen als een startup?
Mentaliteit
Dat is namelijk het vijfde verschil dat ik bij NU.nl merk: de mentaliteit om als een startup te blijven denken. Elke dag bereid zijn om problemen vanuit een nulpunt te benaderen. Stel dat we vandaag zouden beginnen, hoe zouden we het dan doen?
Als je een applicatie wilt laten bouwen, loop je naar de andere kant van de zaal, waar product management en programmeurs zitten. Bij de regionale krant moest ik naar een plaats ver buiten de regio bellen. En zo’n belletje is voor een programmeur makkelijker te negeren dan een redacteur die naast je bureau staat te klagen.
Voor een krant is de mentaliteit overleven: de oplage daalt, maar internet levert niet genoeg op. Hinken op twee gedachten. Elke keuze is daar in doordrenkt. Het is defensief en gericht op lijfsbehoud. En dat terwijl een startup bereid is om de eerste jaren verlies te lijden terwijl je er vol voor gaat. Dan ben je een nieuwsorganisatie die durft te ondernemen.
Conclusie na ‘twee keer anderhalf’
Ik ben van mening dat een internet-only redactie stukken beter is dan een internetredactie bij een krant. Kijk de cijfers bij de STIR er maar op na. NU.nl fier bovenaan, NRC.nl groeit sinds de scheiding van papier en internet.
Mijn conclusie na ‘twee keer anderhalf’ is dan ook: koppel internet en papier van elkaar los. Behandel de nieuwe internetredactie als een startup, dus wees bereid om de eerste paar jaar verlies te maken. Geef een jonge redactie de vrije hand om snel te kunnen schakelen en probeer ze geen klassieke organisatievorm op te dringen.
Of doe dat niet en laat internet-only redacties voorlopig heersen.